راه‌های زیادی برای ثبت عکسهای زیبا از آسمان شب وجود دارد و برای ثبت این عکس ها به شبهای فراوان بی‌خوابی و هزینه زیاد نیازی ندارد. هرچند شاید تجهیزات گرانقیمت و وقت آزاد فراوان بتواند شانس‌تان را برای گرفتن عکسهای شگفت‌انگیر افزایش دهد اما با تجهیزات معمول عکاسی هم می‌توان به نتایج بسیار خوبی رسید.
آسمان شب منظره منحصر به فردی است که نور کمی در آن وجود دارد. همه قوانین معمول عکاسی اینجا هم برقرار خواهد بود اما باید با دقت بیشتری آنها را اعمال کرد.
داشتن سه‌پایه ضروری است زیرا زمان نوردهی از چند ثانیه تا چند دقیقه خواهد بود.
فقط داشتن سه‌پایه موجب گرفتن تصاویر دقیق و شفاف نخواهد شد مگر اینکه زمان نوردهی به دلیل چرخش مداوم زمین به دور خود، حداقل باشد.
چرخش زمین زمانی کاملا خنثی خواهد شد که ردیاب ستاره‌ای استفاده شود. این دستگاه، دوربین را با همان سرعت چرخش زمین در جهت مخالف حرکت می‌دهد تا دوربین همیشه رو به منظره مورد نظر باقی بماند.
در عکاسی از آسمان شب عکس های رد ستاره‌ای (Star Trail) هم زیبایی خاص خود را دارند. این عکسها با نوردهی طولانی ده دقیقه تا چندین ساعت ایجاد می‌شوند.
مقالات مقدماتی درباره عکاسی نجومی از آسمان شب:
- عکاسی با دوربین تلفن همراه
- عکاسی نجومی و آسمان شب؛ مقدمات
- عکاسی نجومی با ردیاب ستاره‌ای
- مقدمات عکاسی نجومی، چطور عکس رد ستاره‌ای بگیریم
- عکاسی نجومی از مناظر شبانه
نکات مهم در عکاسی آسمان شب و پردازش عکس
ریموت کنترل
از ریموت کنترل یا تایمر دوربین برای گرفتن عکس استفاده کنید تا از لرزش دوربین در هنگام لمسِ دکمه‌ی گرفتنِ عکس جلوگیری شود.
فوکوس دقیق
فوکوس دوربین را به صورت دستی و با کمک نمای زنده (Live View) و زوم 10 برابر بر روی ستاره‌ای نورانی یا ماه قرار دهید.
سعی کنید که ستاره تا بیشترین حد ممکن به شکل نقطه‌ای باشد. اگر از ماه عکس می‌گیرید با استفاده از لبه ماه کار فوکوس را انجام دهید. اجرام آسمانی برای ابزارهای اپتیکی در بی‌نهایت قرار می‌گیرند.
چون لنزهای عکاسی تا ورای بی‌نهایت را هم فوکوس می‌کنند (!!)، بنابراین نمی‌توانید لنز را تا انتها بچرخانید و انتظار داشته باشید که تصویر فوکوس باشد.
محکم‌کاری
لنز دوربین توانایی فوکوس خودکار روی ستاره‌ها ندارد. بنابراین آن را فقط روی حالت دستی بگذارید.
اگر در شب سردی مشغول عکاسی هستید، با تکه چسبی فوکوس دوربین را بعد از تنظیم کردن آن، ثابت کنید.
انبساط داخلی لنز ممکن است که موجب شود فوکوس دقیقی که انجام داده‌اید بعد از مدتی کمی جابجا شود.
تراز سفیدی
ستاره‌ها، خورشیدهایی هستند در دوردست، اگر می‌خواهید رنگ آنها را درست ثبت کنید از تراز سفیدی (White Balance) نور روز (Daylight) استفاده کنید. در عکاسی از آسمان شب عکس های با رنگ صحیح ارزش فراوانی دارند.
دوربین اغلب رنگ‌مایه‌هایی از آبی کم‌رنگ، نارنجی و گاهی قرمز را ثبت می‌کند که چشم آنها را نمی‌تواند ببیند.
این‌ها رنگ‌هایِ بصریِ واقعیِ ستاره‌ها هستند که دلیل این رنگها سطح این ستاره‌هاست.
ستاره‌های آبی بسیار داغ هستند و ستاره‌های سرخ نسبتا خنک‌تر هستند.
فقط خام
عکسها را در دوربین با فرمت خام (Raw) همراه با JPEG ذخیره کنید. از JPEG می‌توانید برای پیش‌نمایش عکس و از خام برای پردازش استفاده کنید.
چون ستاره‌ها اجرامی نقطه‌ای با تضادِ نوریِ زیادی با اطراف خود هستند، خطاهای اپتیکی لنزها درخراب شدن عکسها عامل مهمی است.
نرم‌افزارهایی هستند که می‌توانند این خطاها را در عکس خام (Raw) تصحیح کنند.
اما دلیل اصلی توصیه به ذخیره عکس خام این است که عکسهای 16 بیتی می‌توانند 281 بیلیون (12 صفر) رنگ را ذخیره کنند. اما عکس JPEG که 8 بیتی است می‌تواند 16.8 میلیون رنگ را ذخیره کند.
در حین پردازش تفاوتهای بسیار ظریفی در سایه‌ها می‌تواند ایجاد شود.
فرض کنید بخشی از عکس‌تان را راه‌شیری کمی روشن‌تر از مناطق دیگر کرده. این اختلاف جزئی در عکس خام قابل تفکیک و تشدید است، اما در عکس JPEG این کار سخت و دارای نتایج منفی روی عکس است.
دمای حسگر
اگر زمان نوردهی را افزایش دهید، دمای حسگر دوربین از دمای محیط بیشتر خواهد شد.
بین نوردهی‌ها به حسگر دوربین وقت بدهید تا خنک شود. حسگرهای خنک نویز کمتری تولید می‌کنند.
بهترین راه کنترل نویز عکسهای نجومی استفاده از روش نوردهی چندباره است. اما قبل از اینکه به سراغ روش‌های پیشرفته بروید از برنامه‌های کاهش نویز استفاده کنید.
این نرم‌افزارها در حذف نویز و نگه داشتن ستاره‌ها حتی با استفاده از یک بار نوردهی کارآیی خوبی دارند.
رد ستاره‌ای
برای اینکه خطی شدن ستاره‌ها را حداقل کنید از لنزهایِ سریعِ واید استفاده کنید.
لنز سریع موجب می‌شود که ستاره‌های بیشتر و تصویر روشن‌تری ثبت کنید. همچنین در لنزهای واید ستاره‌ها دیرتر خطی می‌شوند. در این لنزها به دلیل گسترده بودن میدان دیدشان مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا ستاره روی پیکسلهای حسگر دوربین حرکت کند.
بسیاری از عکسهای من (نویسنده، Tom Kerss) توسط لنز Tokina 11-16mm F/2.8 در فاصله کانونی 11 میلیمتری گرفته شده.
زمان نوردهی
تعیین مقدار زمان نوردهی تجربی است. شفق قطبی نورانی را می‌توان با 5 تا 10 ثانیه نوردهی ثبت کرد.
راه‌شیری زمان بیشتری حدود 30 تا 60 ثانیه نیاز دارد.
بارشهای شهابی طبیعتا تک و توک هستند، پس چند دقیقه‌ای شاتر دوربین را باز بگذارید تا ببینید چه صید می‌کنید. در عکاسی از آسمان شب عکس های بارش شهابی و حتی شهاب‌های تکی بسیار جذاب می‌شوند.
سرعت لنز
اگر لنزتان f/4 یا سریعتر است، بنابر تجربه من عکس‌هایی مانند آنچه در بالا گفته شد را با حساسیت (ISO) 400 تا 800 می‌توانید بگیرید.
البته نتیجه ممکن است برای شما متفاوت باشد زیرا بعضی حسگرها در حساسیت (ISO) بالاتر بهتر عمل می‌کنند.
اکثر دوربین‌ها دارای امکان کاهش نویز در تنظیم‌های خود هستند که اختصاصا برای حسگر آن دوربین تنظیم شده که اغلب نتیجه خیلی خوبی می‌دهد.
کاهش نویز
عکاس‌های نجومی علاقه شدیدی به کاهش نویز و افزایش نور واقعی ثبت شده در عکس دارند.
داشتن حسگری با نسبت سیگنال به نویز (SNR) زیاد همیشه خوش‌آیند است. چنانچه اغلب عکسها به پردازش ثانویه نیاز دارند تا تراز (Level) آنها تنظیم شود و جزئیات کم‌نور نمایان شود.
انجام این تغییرات روی عکسی با نسبت سیگنال به نویز کم (یعنی سیگنال‌ها کمتر از نویز باشند) موجب افزایش نویز و خراب شدن نتیجه می‌شود.
در حسگرهای جدید بهتر است که از “نوردهی به راست” (Expose to the Right) استفاده شود. همانطور که از نام آن مشخص است یعنی به گونه‌ای نوردهی انجام شود که هیستوگرام منجر به کشیده شدن به طرف لبه راست نمودار شود.
هدف این است که مقادیر روشنایی درخشان چنان نمایش داده شود که فقط اقلیتی از پیکسلهای خیلی درخشان اوراکسپوز شده باشند و تیره‌ترین پیکسلها به مقداری کم در پهنه سمت چپ نمودار پخش باشند.
این روش عکاسی نتیجه‌ی “نسبت سیگنال به نویز” بالایی می‌دهد و عکسهای خوبی از آن ایجاد می‌شود.
مخصوصاً وقتی موثر است که اَعمالِ Levels یا Curves شدیدی روی یک تک عکس انجام شده باشد.
