کشف دومین فوران پرتو گاما

اخترشناسان با استفاده از رصدخانه‌های کک و جمینی و برنامه NOIRLA  فوران پرتو گاما کوتاهی را مشاهده رصد کرده‌اند که از نظر دوری در رتبه دوم قرار دارد.

فوران پرتو گاما
درخشش مشاهده شده پس از فوران پرتو گاما توسط تلسکوپ جمینی شمالی.فوران پرتو گاما

به گزارش ایسنا و به نقل از تک اکسپلوریست (اصلاح و ویرایش از اورانوس)، براساس مشاهدات، اخترشناسان تأیید کرده‌اند که این شیء در فاصله ۱۰ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد. در آن زمان که این شیء ایجاد شده جهان سال‌های نوجوانی خود را سپری می‌کرد و به سرعت در حال ساخت ستاره بود.

اخترشناسان تصور می‌کنند که ایجاد انفجار پرتوی گاما کوتاه در آن زمان می‌تواند نظریه‌هایی که در مورد منشاء آنها گفته شده، تغییر دهد، خصوصا مدت زمانی که طول می‌کشد تا دو ستاره نوترونی با یکدیگر ادغام شده و این انفجارهای قدرتمند را تولید کنند.

کری پترسون محقق فوق دکترا در مرکز اکتشافات و تحقیقات بین رشته‌ای اخترفیزیک دانشگاه نورت وسترن گفت: این مطالعه جالبی بود. تحقیقات ما اکنون نشان می‌دهد که ادغام ستاره‌های نوترونی برای بعضی از سیستم‌ها می‌تواند به طور شگفت انگیزی اتفاق بیفتد و چنین ستاره‌های نوترونی دوگانه‌ای در کمتر از یک میلیارد سال به دور هم می‌پیچند تا انفجار پرتوی گاما کوتاه را ایجاد کنند.

تنها چند ساعت پس از اینکه رصدخانهٔ فضایی نیل گهرلز سوئیفت (Neil Gehrels Swift Observatory) ناسا این شی را شناسایی کرد محققان این تیم با کمک پترسون به سرعت جهت تلسکوپ‌های جمینی و کک را به سمت محل فوران پرتوی گاما کوتاه قرار دادند و سپس از طیف‌نگار چندمنظوره جمینی و طیف‌نگار چند منظوره کک برای ارزیابی روند بسیار ضعیف که درخشش کمی داشت و در اطرف این فوران بود و GRB181123B  نامیده می‌شد  استفاده کردند. این درخشش ضعیف دومین انفجار کشف شده در روز 2 آذر 1397 بود.

ون فای فونگ استادیار فیزیک و نجوم در دانشگاه نورث وسترن و نویسنده این تحقیق گفت: این غیر واقعی بود. من به همراه خانواده در نیویورک بودم و شام بزرگ شکرگذاری را تمام کرده بودم. درست زمانیکه خوابم برده بود، زنگ اخطار روشن شد و مرا بیدار کرد. من بلافاصله مشاهدات داده‌های جمینی را شروع کردم و به کری اطلاع دادم خوشبختانه او نیز داده‌های تلسکوپ کک را بررسی می‌کرد و توانست طرح رصد اصلی خود را دوباره مرتب کند و تلسکوپ را به سمت فوران پرتوی گاما کوتاه قرار دهد.

پترسون گفت: هنگامی که هشدار فوران پرتوی گاما کوتاه روشن شد هیجان بسیار زیادی داشتم و شخصا تلسکوپ را به سمت مشاهده آن شی تنظیم کردم، این تلسکوپ تا ساعاتی پس از آن داده‌های زیادی در اختیار ما قرار داد.

برای مشخص کردن فاصله GRB181123B محققان طیفی از کهکشان میزبان آن را از طریق تلسکوپ‌ها و طیف سنج مورد بررسی قرار دادند.

پترسون گفت:هنگامی که ما داده‌های طیف سنج نوری DEIMOS را مورد بررسی قرار دادیم  مشخص شد که این رویداد یکی از دورترین فوران پرتوی گاما کوتاهی است که اندازه‌گیری شده است و بنابراین تحقیقات بیشتری را برای تعیین فاصله دقیق آن انجام دادیم.

با فاصله محاسبه شده ۱.۷۵۴ انتقال به سرخ، داده‌ها تأیید کردند که این شیء دورترین انفجار پرتوی گاما کوتاه است که تاکنون شناسایی شده است. محققان در انتها گفتند: مطمئناً انتظار نداشتیم که فوران پرتوی گاما کوتاه بسیار دور را کشف کنیم، زیرا آنها بسیار نادر و ضعیف هستند، اما به طرز دلپذیری غافلگیر شدیم.

 

منبع

درباره ی علی آزادگان

ستاره‌شناس آماتور، معلم نجوم، فیزیک‌دان، نویسنده و مترجم، عکاس و دانشجوی دکتری تخصصی اپتیک

دیدگاهتان را بنویسید