بلعیدن سیاره توسط ستاره و دوباره بیرون انداختن آن!

هر چقدر هم که غم‌انگیز است، بلعیدن جرم سیاره ای توسط والد ستاره ای آن، صحنه‌ای رایج در سراسر جهان است. اما این اتفاق لازم نیست که به نابودی سیاره ختم شود. گروهی از اخترفیزیکدانان از شبیه‌سازی‌های کامپیوتری استفاده کرده‌اند تا کشف کنند که سیارات نه تنها زمانی که ستاره‌شان آنها را می‌خورد می‌توانند زنده بمانند، بلکه می‌توانند تکامل آینده آنها را نیز پیش ببرند.

بلعیده شدن سیاره
تصویری خیالی از سحابی سیاره‌نمایی که سیارات در حال چرخش به دور خود را می‌بلعد

 

مدل‌های شکل‌گیری منظومه‌های سیاره‌ای نشان داده‌اند که بسیاری از سیارات اغلب توسط ستاره مادرشان بلعیده می‌شوند. این به سادگی موضوع دینامیک مداری است. فعل و انفعالات تصادفی بین سیارات تازه شکل گرفته و قرص پیش سیاره‌ای که ستاره جوانی را احاطه کرده است می‌تواند سیارات را به مسیرهای پرچالشی بفرستد. برخی از این مسیرها در نهایت سیاره را به طور کامل از منظومه خارج می‌کنند، در حالی که مسیرهای دیگر آنها را به سمت ستاره می‌فرستند.

به گزارش اورانوس از یونیورس تودی، شانس دیگر غرق شدن در نزدیکی پایان عمر ستاره، زمانی که به غول سرخ تبدیل می‌شود اتفاق می‌افتد. این نیز بر دینامیک گرانشی منظومه تأثیر می‌گذارد و می‌تواند برخی از سیارات بزرگ را درون جو ستاره مادر خود بفرستد.

اما جای تعجب است که وقتی این اتفاق می‌افتد، سیاره برای همیشه نمی‌میرد. ستاره شناسان سیستم‌های عجیب و غریب زیادی را در سراسر کهکشان یافته‌اند که نشان می‌دهد سیارات از سفر خود به ستاره جان سالم به در برده‌اند. برای مثال، منظومه‌های کوتوله‌های سفید وجود دارند که سیاره‌ای غول‌پیکر بسیار نزدیک به دور آنها می‌چرخند، که این فاصله برای تشکیل طبیعی آن سیاره بسیار نزدیک است. ستارگانی با مقدار شگفت‌انگیز فلزات سنگین‌تر در اتمسفرشان وجود دارند که نشانه‌ای از فرورفتن جسمی سنگی در آن است. و ستارگانی وجود دارند که خیلی سریع در حال چرخش هستند و سرعت چرخش آنها توسط سیاره‌ای در حال سقوط تقویت می‌شود.

همه این سیستم‌ها ممکن است نتیجه غرق شدن سیاره باشد که سیاره بر تکامل بیشتر ستاره تاثیر می گذارد. اما آیا واقعاً سیاره می‌تواند در جو کشنده ستاره زنده بماند؟ گروهی از اخترفیزیکدانان با استفاده از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای از درون ستاره، ردیابی تکامل و سرنوشت انواع مختلف سیاراتی که ممکن است در آن بیفتند، تصمیم گرفتند به این سوال پاسخ دهند. آنها در شبیه‌سازی‌های خود سیارات با جرم‌های مختلف و همچنین کوتوله‌های قهوه ای را مورد مطالعه قرار دادند. شبیه‌سازی‌های آنها این ایده را تقویت می‌کند که سیارات می‌توانند از غرق شدن جان سالم به در ببرند.

به عنوان مثال، در برخی موارد سیاره می‌تواند هزاران سال زندگی کند و در اطراف مرکز ستاره در جوش بچرخد. این عمل مداری می‌تواند موادی را از ستاره پرتاب کند و لبه‌های بیرونی جو را نازک کند. در موارد دیگر تبادل انرژی مداری دمای جو ستاره‌ای را بالا می‌برد و باعث می‌شود که بسیار درخشان‌تر از حالت عادی به نظر برسد.

اما برای زنده ماندن از غرق شدن، خود سیاره باید نسبتاً بزرگ باشد، حداقل به جرم مشتری. سیارات کوچکی مانند زمین در آن شرایط نمی‌توانند برای مدت طولانی دوام بیاورند. اما اگر سیاره به اندازه کافی بزرگ باشد و بسته به نحوه تکاملش، سیاره می‌تواند از عبور خود از ستاره جان سالم به در ببرد و در واقع به تکامل ستاره سرعت ببخشد تا به سرعت به زندگی خود پایان دهد و سیاره را از آغوش مرگبار خود رها کند.

درباره ی علی آزادگان

ستاره‌شناس آماتور، معلم نجوم، فیزیک‌دان، نویسنده و مترجم، عکاس و دانشجوی دکتری تخصصی اپتیک

دیدگاهتان را بنویسید