کشف نخستین فراسیاره غیرکروی

ستاره شناسان برای اولین بار فراسیاره تغییر شکل یافته‌ای را در فاصله 1000 سال نوری کشف کرده‌اند که برخلاف دیگر سیارات، غیرکروی است.

فراسیاره غیر کروی WASP-103b
نمای خیالی فراسیاره غیر کروی WASP-103b

به گزارش اورانوس و به نقل از ایسنا از اسپیس، ستاره شناسان برای اولین بار فراسیاره تغییر شکل یافته‌ای را که به شکل توپ راگبی است، یافته‌اند.

این فراسیاره که در سال 1393 کشف شده احتمالا به دلیل نزدیکی به ستاره مادر خود توسط نیروهای کشندی آن ستاره تغییر شکل یافته و به شکل غیرکروی درآمده است. ستاره Wasp-103 حدود ۲۰۰ درجه داغ‌تر و ۱.۷ برابر بزرگ‌تر از خورشید ما است.

شکل این سیاره غیرمعمول که Wasp-103b نام گرفته است، با استفاده از داده‌های جدید از تلسکوپ فضایی آژانس فضایی اروپا برای یافتن فراسیارات موسوم به چیاپس (CHaracterizing ExOPlanets Satellite – CHEOPS) که با اطلاعات موجود از تلسکوپ‌های فضایی هابل و اسپیتزر ترکیب شده است، کشف شد.

دانشمندان فراسیارات این‌ چنینی را با جست‌وجوی گذرهای آنها از بین لنز تلسکوپ‌ها و ستاره میزبان‌شان پیدا می‌کنند، چرا که این سیاره‌ها هنگام حرکت در مقابل ستاره خود موجب کاهش نور ناشی از آن می‌شوند و محققان از ماهیت این گذر می‌توانند اندازه و سایر جزئیات در مورد این سیارات را درک کنند.

اما اخترشناسان با استفاده از چیاپس توانستند آن سیگنال را با جزئیات بیشتری تشخیص دهند. پس از آن، توانستند شکل تغییر یافته این سیاره و جزئیات دیگر در مورد آن را کشف کنند.

چیاپس ماهواره توصیف‌گر فراسیارات و تلسکوپ فضایی اروپا برای تعیین اندازه فراسیارات تاکنون شناخته ‌شده ‌است که امکان تخمین جرم، چگالی، ترکیب و تشکیل آنها را فراهم می‌آورد. این اولین مأموریت کوچک در برنامه علمی کیهانی ویژن آژانس فضایی اروپا در تاریخ 26 آذر 1398 آغاز شد.

این ماهواره کوچک دارای تلسکوپ نوری با گشودگی ۳۰ سانتی‌متر، نصب شده بر روی سکوی استاندارد ماهواره‌ای کوچک است. این ماهواره در مدار خورشیدآهنگ در ارتفاع حدود ۷۰۰ کیلومتری زمین قرار دارد.

ژاک لاسکار عضو رصدخانه پاریس و یکی از نویسندگان این تحقیق گفت: باور نکردنی است که چیاپس واقعاً توانست این تغییر شکل ظریف را آشکار کند.

وی افزود: این اولین باری است که چنین تحلیلی انجام می‌شود و می‌توان امیدوار بود که رصد در بازه زمانی طولانی‌تر این برنامه را تقویت کند و منجر به شناخت بهتر ساختار داخلی این سیاره شود.

این داده‌ها همچنین نشان داد که این سیاره متورم است. در حالی که جرم آن تقریباً ۱.۵ برابر سیاره مشتری است، شعاع آن دو برابر مشتری است که نشان می‌دهد این سیاره احتمالاً تا حدودی به دلیل گرمای ستاره میزبانش متورم شده است.

محققان امیدوارند که رصدهای بیشتر از جمله رصدهای تلسکوپ فضایی جیمز وب که به تازگی به فضا پرتاب شده است، بتواند اطمینان بیشتری را در مورد این محاسبات و برخی نشانه‌هایی از چگونگی شکل‌گیری این سیاره فراهم کند.

این تحقیق در مقاله‌ای در مجله Astronomy & Astrophysics منتشر شده است.

درباره ی علی آزادگان

ستاره‌شناس آماتور، معلم نجوم، فیزیک‌دان، نویسنده و مترجم، عکاس و دانشجوی دکتری تخصصی اپتیک

مطلب پیشنهادی

داده‌های فراسیاره‌ای وب تقریباً خیلی خوب هستند

مطالعه‌ای جدید به احتیاط در تفسیر اثر انگشت شیمیایی که وب از سیارات فراخورشیدی جهان‌های …

دیدگاهتان را بنویسید