بارش شهابی برساووشی را چشم‌گیرترین بارش شهابی سال برای اهالی نیم‌کره شمالی می‌توان دانست. این بارش شهابی همیشه شهاب‌های زیادی دارد و البته به دلیل وقوع در مرداد ماه، امکان رصد خارج از شهر را به راحتی میسر می‌کند.
غبار دنباله‌دار
هر سال در مرداد ماه، زمین با ذرات به جای مانده از دنباله‌دار سوئیفت تاتل (۱۰۹P/Swift-Tuttle) مواجه می‌شود. این دنباله‌دار مداری ۱۳۳ ساله دارد و آخرین حضورش در منظومه شمسی داخلی در سال ۱۳۷۱ بوده. این دنباله‌دار را لوئیس سوئیفت و هوراشیو پارانل تاتل در تیر ماه ۱۲۴۱ ه.ش کشف کردند (اواسط دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار). با وجودی که اکنون این دنباله‌دار در بخش‌های خیلی خارجی منظومه شمسی قرار دارد، اما ما با ذرات باقی‌مانده از دفعات متعدد حضور این دنباله‌دار در منظومه شمسی داخلی ملاقات خواهیم کرد.
این بارش شهابی محبوبترین بارش سال است زیرا در طی تابستان رخ می‌دهد و همه در نیم‌کره شمالی به راحتی می‌توانند تمام شب به تماشای آن بنشینند. بارش‌های شهابی قوی‌تری هم در طی سال رخ می‌دهند اما چون در فصول سرد سال هستند، مشتری کمتری دارند. قدرت بارش شهابی برساووشی در هر سال بسته به ماه متفاوت است. اگر در شب اوج بارش ماه درخشانی در آسمان باشد، شهاب‌های کمتری دیده خواهند شد. اغلب شهاب‌های بارش برساووشی کم‌نور هستند و ماه پرنور دیدن آنها را سخت خواهد کرد. درست مانند سال ۱۳۹۹ که ماهِ تربیعِ آخر حدود نیمه شب طلوع خواهد کرد و همزمان با اوج‌گیری بارش مزاحمت ایجاد می‌کند.
۲۲/۲۱ مرداد
برای بهتر دیدن شهاب‌های برساووشی باید زمان مناسب را بدانید. پس از غروب خورشید، کانون بارش نزدیک به افق است. این بدترین زمان برای رصد بارش است زیرا فعالیت عمده بارش در خارج از افق دید شما رخ می‌دهد. تعداد کمی از شهاب‌های خاص اما شاید بتوانند در میدان دید شما ظاهر شوند. این شهاب‌ها فقط به قسمتهای بالایی جو برخورد می‌کنند و مدت طولانی‌تری نسبت به شهاب‌های برساووشی صبحگاهی دوام می‌آورند. این شهاب‌ها چون دوام بیشتری دارند، مسیر طولانی‌تری را هم در آسمان طی می‌کنند. اغلب این نوع شهاب‌ها در ارتفاع کمی در شرق یا غرب دیده می‌شوند که از شمال به جنوب حرکت می‌کنند. گاهی هم ممکنی است یکی از ارتفاع بالاتری بگذرد و چون عبور چند ثانیه به طول می‌کشد، برای همیشه در خاطرتان ثبت می‌شود. هرچند این شهاب‌ها کم هستند اما ارزش تلاش برای دیدنشان را دارند. چون امسال ماه با شهاب‌های سحرگاهی سر جنگ خواهد داشت، بد نیست که روی شهاب‌های پیش از نیمه شب تلاش بیشتری شود.
با چرخش زمین و فرارسیدن نیمه‌شب، کانون بارش شهابی برساووشی در آسمان بالا می‌آید. اکنون شهاب‌ها طول کوتاه‌تری دارند و چند دهم ثانیه هم بیشتر عمر نمی‌کنند. هنوز هم فقط نیمی از فعالیت بارش شهابی برای شما قابل رویت است زیرا نیمی دیگر در زیر افق رخ می‌دهد. با نزدیکتر شدن به صبح، بارش هم شدت می‌گیرد زیرا کانون بارش ارتفاع بیشتری در آسمان می‌گیرد. مطابق اصول رصد بارش‌های شهابی، بهترین زمان برای رصد درست قبل از سپیده‌دم است. این زمان حدود ۴ صبح به وقت محلی است. رصدگرهای خبره معتقدند که ساعت ۳ تا ۴ صبح بهترین زمان برای رصد و بسیار بهتر از ساعت ۴ تا ۵ صبح است. شاید این به دلیل خستگی ناشی از ساعت‌ها رصد کردن و افت دقت رصدگر باشد.
انتظار می‌رود که امسال بیشترین شهاب‌ها در شامگاه سه‌شنبه/سحرگاه چهارشنبه، ۲۲/۲۱ مرداد، زمانی که زمین به مرکز توده غبار باقی‌مانده از دنباله‌دار سوئیفت تاتل می‌رسد رخ دهد. اگر در این شب موفق به رصد نشدید، دوشنبه یا پنجشنبه هم فرصت خواهید داشت. هرچه از روز اوج بارش دورتر شویم، بارش ضعیفتر خواهد شد. برای بهتر دیدن بارش توصیه می‌شود که از محلی امن و دور از آلودگی نوری شهرها اقدام به رصد کنید. هرچه ستاره‌های بیشتری در آسمان باشد، شهاب‌های بیشتری هم دیده خواهد شد. در تمام طول شب شهاب‌های برساووشی در تمام آسمان دیده خواهند شد. مهم نیست که در کدام جهت نگاه می‌کنید، اما توصیه می‌شود که در به مناطقی از آسمان نگاه کنید که وسط سرسو و افق قرار دارند (ارتفاع حدود ۴۵ درجه).بهتر است مستقیم به بالای سرتان نگاه نکنید زیرا اکثر فعالیت در مناطق پایینتر رخ می‌دهد. بعضی رصدگران ترجیح می‌دهند که به سمت صورت فلکی برساووش و کانون بارش نگاه کنند. در این روش شهاب‌هایی که از کانون در هر جهت خارج می‌شوند قابل رویت هستند. اشکال این روش این است که شهاب‌های برساووشی طول کوتاهی دارند و وقتی نزدیک به کانون بارش باشند کوتاهتر هم دیده می‌شوند. راه دیگر این است که به جایی دورتر از کانون بارش نگاه کنید و شهاب‌هایی بلندتر و چشم‌گیرتر را ببینید. حتی اگر کانون بارش پشت‌تان باشد باز هم شهاب‌های بارش برساووشی از بقیه شهاب‌ها قابل تشخیص هستند زیرا هم با هم مسیرهایی موازی و هم‌کانون و سرعت‌های یکسانی دارند.
سرعت ورود شهاب‌های برساووشی به جو زمین ۵۹ کیلومتر در ثانیه است که نسبتا مقدار متوسطی است. برآوردهای مختلف از تعداد ۳۰ تا ۷۰ شهاب در ساعت را برای زمان اوج بارش نشان می‌دهند.
دیگر بارش‌ها
همزمان با بارش شهابی برساووشی می‌توان شهاب‌هایی از دیگر بارش‌ها نیز در آسمان دید. هرچند تعداد شهاب‌های هرکدام از این بارش‌ها به یک یا حداکثر دو شهاب در ساعت می‌رسد، اما اطلاع از آنها می‌تواند موجب تفکیک شهاب‌های برساووشی شود. البته به بارش‌هایی که کانون آنها در نیم‌کره جنوبی قرار دارد و بارش‌هایی که اوج آنها فاصله بیشتری نسبت به این روز‌ها دارد اشاره نشده.
بارش اژدهایی تابستانی (August Draconids)
این بارش از ۲۳ تا ۲۹ مرداد فعال است و اوج آن نیز ۲۵ مرداد است. کانون این بارش در جنوب صورت فلکی تنین، ۸ درجه‌ای ستاره قدر ۲ گاما-تنین است.
بارش کاپا-دجاجه‌ای
کانون این بارش در جنوب شرقی صورت فلکی تنین، ۱۰ درجه‌ای شمال ستاره قدر صفر نسر واقع است.
بارش آلفا-جدیی
کانون این بارش در غرب صورت فلکی دلو، سه درجه‌ای شمال شرقی ستاره قدر چهارم اپسیلون-دلو قرار دارد.
بارش پاد خورشیدی (Anthelion)
کانون این بارش اکنون در شرق صورت فلکی جدی، دو درجه‌ای شمال غربی ستاره قدر چهارم یوتا-دلو قرار دارد. چون کانون این بارش بزرگ است، ممکن است از مرکز دلو تا شرق جدی دیده شود.
دلتا-دلوی شمالی
اوج بارش در ۲۳ مرداد و کانون آن در صورت فلکی حوت است. کانون در مرز دلو و حوت، سه درجه‌ای شرق ستاره قدر چهارم اتا-دلو است.
دلتا-دلوی جنوبی
کانون این بارش در مرکز جنوبی دلو، ۵ درجه‌ای ستاره قدر سوم دلتا-دلو قرار دارد.
تعداد شهاب‌های منفرد صبحگاهی حدود ۸ عدد در ساعت و شماگاهی حدود ۴ عدد در ساعت پیش‌بینی می‌شود.
ثبت رصد
در حالی که تماشای بارش شهابی بسیار لذت‌بخش است، گردآوری اطلاعات بارش‌های شهابی هم ارزش علمی بالایی دارد. با جمع‌آوری این اطلاعات و اشتراک آنها با دیگر رصدگران محلی، ملی و بین‌المللی می‌توان به شناخت بیشتری از هر بارش شهابی رسید. این کار باید در بازه زمانی مشخصی انجام شود که حداقل بازه‌ای یک ساعته توصیه می‌شود. زیرا ظهور شهاب‌ها بسیار متغیر است. ممکن است در عرض ده دقیقه رصد هیچ شهابی نبینید اما ناگهان در عرض مدت کوتاهی چندین شهاب ببینید. به همین دلیل توصیه می‌شود که رصد خود را حداقل یک ساعته انجام دهید. همه شهاب‌هایی که در آسمان خواهید دید برساوشی نیستند و بارش‌های شهابی دیگری نیز در این شب فعال هستند، البته شهاب‌های منفرد هم وجود خواهند داشت که به هیچ بارشی متعلق نیستند.
نکته مهم دیگر ثبت کم‌نورترین ستاره‌ای است که مشاهده می‌کنید. حد قدری آسمان در مکان‌های دورافتاده حدود ۶ است و در مکان‌های بسیار تاریک به ۷ می‌تواند برسد. مکان‌هایی که آلودگی نوری دارند اغلب حد قدری ۵ یا کمتر دارند. ثبت حد قدری آسمان به تصحیح اطلاعات رصدی که ثبت کرده‌اید کمک می‌کند. البته حضور ابر یا دیگر مواردی که می‌تواند موجب محدود دید شود را هم باید ثبت کنید.
