مقارنه و مقابله

مقارنه (Conjunction) عبارت است از یکسان بودن بعد یا طول دایرة‌البروجی دو جسم آسمانی. اما وقتی دو جسمی که همیشه در نزدیکی دایرة‌البروج هستند (مانند دو سیاره یا ماه و سیاره یا خورشید و سیاره) این اصطلاح برای نزدیکی ظاهری آنها استفاده می‌شود. در این موارد بهتر است از اصطلاح نزدیکی، همنشینی یا اجتماع (Appulse) استفاده شود.

 

تا اینجا اصطلاح مقارنه برای دو یا بیشتر از دو جسم آسمانی به کار برده شد. مانند مقارنه زهره و عطارد، مقارنه ماه و دبران و … . اگر اصطلاح مقارنه برای یک جسم آسمانی به کار برود (فقط سیارات منظومه شمسی)، نشان‌دهنده وضعیت مداری این سیاره خواهد بود.

سیاره‌های داخلی منظومه شمسی (عُطارِد و زهره) مقارنه داخلی (Inferior Conjunction) و مقارنه خارجی (Superior Conjunction) دارند. وقتی که از دید زمین، سیاره درونی درست بین زمین و خورشید واقع شود مقارنه داخلی رخ می‌دهد. زمانی که از دید زمین، سیاره درونی درست در طرف مقابل خورشید قرار بگیرد مقارنه خارجی رخ می‌دهد. البته به دلیل تمایل مداری زمین و سیاره‌های داخلی، این سه جسم آسمانی (زمین، خورشید و سیاره داخلی) دقیق روی یک خط قرار نمی‌گیرند و اغلب چند درجه بالاتر یا پایینتر هستند. در مقارنه داخلی زمانی که دقیق بر روی یک خط قرار بگیرند می‌توان پدیده گذر را مشاهده کرد.

سیاره‌های خارجی منظومه شمسی (یا دنباله‌دارها یا سیارک‌ها) وقتی که از دید زمین درست به طرف مقابل مدارشان در آن‌سوی خورشید برسند در مقارنه با خورشید قرار می‌گیرند. زمانی هم که زمین بین آن سیاره و خورشید قرار گرفته باشد، آن سیاره در مقابله قرار دارد.

درباره ی علی آزادگان

ستاره‌شناس آماتور، معلم نجوم، فیزیک‌دان، نویسنده و مترجم، عکاس و دانشجوی دکتری تخصصی اپتیک

دیدگاهتان را بنویسید